دنباله نکته ها
نکته ها:
1- کعبه محور واحد اجتماع همه انسانها و علامت وحدت است . « جَعَلَ اللَّهُ الْکَعْبَةَ ... قِیَماً لِّلنَّاسِ»
2- حج ، مایه ی وحدت ، ثبات و قوام است . « قیاما للناس »
3- شکل گیری و انسجام مردم ، مستلزم تجمّع ، وحدت و امنیت است . « الْبَیْت الْحَرَامَ قِیَماً لِّلنَّاسِ »
4- سیاستگذاری وقانونگذاری برای وحدت حق اوست که از تمام هستی آگاه باشد. « یعلم ما فی السماوات و ما فی الارض»
5- مسجد و مسلخ ، وسیله ایی برای استقراروقوام دین و دنیای مردم{وحدت} است . « الکعبه... الهدی و القلائد»
6- حجّی که سبب وحدت و انسجام مسلمانان نباشد عبادت مقبول نیست . « الکعبه... قیاما للناس »
7- اگر معارف حقیقی درجامعه اقامه گردد، زمینه ی خداشناسی در آن رشد می کند. « قیاما... لتعلموا ان اللّه ...»
2- حج ، مایه ی وحدت ، ثبات و قوام است . « قیاما للناس »
3- شکل گیری و انسجام مردم ، مستلزم تجمّع ، وحدت و امنیت است . « الْبَیْت الْحَرَامَ قِیَماً لِّلنَّاسِ »
4- سیاستگذاری وقانونگذاری برای وحدت حق اوست که از تمام هستی آگاه باشد. « یعلم ما فی السماوات و ما فی الارض»
5- مسجد و مسلخ ، وسیله ایی برای استقراروقوام دین و دنیای مردم{وحدت} است . « الکعبه... الهدی و القلائد»
6- حجّی که سبب وحدت و انسجام مسلمانان نباشد عبادت مقبول نیست . « الکعبه... قیاما للناس »
7- اگر معارف حقیقی درجامعه اقامه گردد، زمینه ی خداشناسی در آن رشد می کند. « قیاما... لتعلموا ان اللّه ...»
* * *
وَ أَطِیعُوا اللَّهَ وَ رَسولَهُ وَ لا تَناَزَعُوا فَتَفْشلُوا وَ تَذْهَب رِیحُکمْ وَ اصبرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصّابِرِینَ . (انفال 46)
و اطاعت {فرمان} خدا و پیامبرش نمائید و نزاع {و کشمکش} مکنید تا سست نشوند و قدرت {و شوکت و هیبت} شما از میان نرود و استقامت نمائید که خداوند با استقامت کنندگان است .
نکته ها:
1- مبارزه مسلمانان، باید تحت فرماندهى رهبر مسلمین و به فرمان خدا و رسول {و جانشینان بر حقّ} او باشد. «اذا لقیتم فئة فاثبتوا... و اطیعوا اللّه و رسوله»
2- قانون و رهبر الهى، محور وحدت است. «اطیعوا اللّه و رسوله» ؛ «اطیعوا»، به قوانین الهى و «رسوله» به رهبر آسمانى اشاره دارد.
3- رهبر الهى و قانون ، محور وحدت هستند از آنها عبور نکنید {افراط و تفریط نکنید}. «اطیعوا اللّه و رسوله» ؛ « وَ کَذَلِک جَعَلْنَکُمْ أُمَّةً وَسطاً ؛ بقره 143»
2- قانون و رهبر الهى، محور وحدت است. «اطیعوا اللّه و رسوله» ؛ «اطیعوا»، به قوانین الهى و «رسوله» به رهبر آسمانى اشاره دارد.
3- رهبر الهى و قانون ، محور وحدت هستند از آنها عبور نکنید {افراط و تفریط نکنید}. «اطیعوا اللّه و رسوله» ؛ « وَ کَذَلِک جَعَلْنَکُمْ أُمَّةً وَسطاً ؛ بقره 143»
4- نزاع، شما را از درون پوک ساخته و از بیرون، بىآبرو مىکند. «فتفشلوا و تذهب ریحکم» (در طول تاریخ، چه ضعفها و شکستهایى که به خاطر عمل نکردن به این آیه، نصیب مسلمانان شده است!)
5- از پراکندگى و نزاع بپرهیزید « و لا تنازعوا».
6- کشمکش ، نزاع و اختلاف مجاهدان در برابر دشمن نخستین اثرش سستى و ناتوانى و ضعف در مبارزه است . « فتفشلوا».
7- نتیجه این سستى و فتور از میان رفتن قدرت ، هیبت و عظمت شماست . « و تذهب ریحکم ».
5- از پراکندگى و نزاع بپرهیزید « و لا تنازعوا».
6- کشمکش ، نزاع و اختلاف مجاهدان در برابر دشمن نخستین اثرش سستى و ناتوانى و ضعف در مبارزه است . « فتفشلوا».
7- نتیجه این سستى و فتور از میان رفتن قدرت ، هیبت و عظمت شماست . « و تذهب ریحکم ».
8- استقامت در برابر دشمنان و در مقابل فتنه و نفاق بیگانگان ، موجب وحدت و اقتدار می گردد . «و اصبروا ان الله مع الصابرین »
9- در اطاعت وحفظ وحدت، پایدار باشیم و اگر چیزى بر خلاف میل ما بود، یا بر خلاف میل ما عمل شد، صبور باشیم و یکدیگر را تحمّل کنیم. «واصبروا»
10- ایمان به اینکه خداوند با صابران است، انسان را به پایدارى ووحدت سوق مىدهد. «واصبروا انّ اللّه مع الصابرین»
9- در اطاعت وحفظ وحدت، پایدار باشیم و اگر چیزى بر خلاف میل ما بود، یا بر خلاف میل ما عمل شد، صبور باشیم و یکدیگر را تحمّل کنیم. «واصبروا»
10- ایمان به اینکه خداوند با صابران است، انسان را به پایدارى ووحدت سوق مىدهد. «واصبروا انّ اللّه مع الصابرین»
* * *
وَ مَا کانَ النَّاس إِلا أُمَّةً وَاحِدَةً فَاخْتَلَفُوا وَ لَوْ لا کلِمَةٌ سبَقَت مِن رَّبِّک لَقُضىَ بَیْنَهُمْ فِیمَا فِیهِ یخْتَلِفُونَ . (یونس 19)
و {در آغاز} همه مردم امت واحدى بودند سپس اختلاف کردند، و اگر فرمانى از طرف پروردگار تو {درباره عدم مجازات سریع آنان} نبود، در آنچه اختلاف داشتند میان آنها داورى مى کرد.
نکته ها:
1- اصل در حیات بشری واحدت و اخوت بود . « ما کانَ النّاس الاّ امّة واحِدة » و« إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً واَحِدَةً ؛ انبیاء 92» و « وَ إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُکمْ أُمَّةً وَاحِدَةً ؛ مومنون 52» و « وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لجََعَلَهُمْ أُمَّةً وَحِدَةً ؛ شوری 8»
2- انسان از همان آغاز، زندگى اجتماعى داشته است. « امّة »
3- اختلاف در عقیده و عمل، تبعات و پیامدهایی در جوامع بشرى دارد. « امّة واحدة فاختلفوا»
4- مهلت دادن به خطا کاران ، از شئون ربوبیّت الهى است. « سبقت من ربّک»
5- سنّت الهى، مهلت دادن به افراد براى انتخاب وعمل است. « لولا کلمة... لقضى»
3- اختلاف در عقیده و عمل، تبعات و پیامدهایی در جوامع بشرى دارد. « امّة واحدة فاختلفوا»
4- مهلت دادن به خطا کاران ، از شئون ربوبیّت الهى است. « سبقت من ربّک»
5- سنّت الهى، مهلت دادن به افراد براى انتخاب وعمل است. « لولا کلمة... لقضى»
6- داوری خداوند ، عقوبت ونابودی باطل است ازسوی دیگرآزادی، انتخاب و تجربه باعث مهلت زیستن تا مدتى معین عمر « لَقُضىَ بَیْنَهُمْ فِیمَا فِیهِ یخْتَلِفُونَ » و « و ما تفرقوا الا من بعد ما جاءهم العلم بغیا بینهم و لو لا کلمة سبقت من ربک الى اجل مسمى لقضى بینهم »
* * *
وَ لَوْ شاءَ رَبُّک لجََعَلَ النَّاس أُمَّةً واَحِدَةً وَ لا یَزَالُونَ مخْتَلِفِینَ. (هود 118)
و اگر پروردگارت مى خواست همه مردم را امت واحده {بدون هیچگونه اختلاف} قرار مى داد، ولى آنها همواره مختلفند.
پیام آیه :
در قرآن مجید، بارها به مسئله ى آزادى انسان ها در انتخاب راه و عقیده اشاره شده است . یعنى با اینکه خداوند مردم را به سوى کامل ترین آئین هدایت مى فرماید، امّا هرگز در این راه اجبارایجاد نمى کند و به پیامبر اکرم صلّى اللّه علیه و آله نیز حقّ مجبور کردن مردم را نداده است ، بلکه فقط از آن حضرت خواسته است تا مردم را برای یافتن راه هدایت متذکّر گردد ، و راه را به آنان یادآورى نماید «انّما انت مذکّر، لست علیهم بمصیطر{غاشیه 21» بنابراین ، خداوند راه تقوى و فجور را به نحوى که فطرت انسان خوبى ها و بدى ها را از درون درک کند، الهام مى فرماید، و از بیرون هم انبیاء علیهم السّلام را براى راهنمایى مى فرستد و این خود انسان است که با اراده و اختیار کامل راه خویش را برمى گزیند.
نکته ها :
1- سنّت الهى در آفرینش انسان ، بر اساس آزادى و انتخاب عقاید و افکار است. «لو شاء ربّک لجعل الناس امة واحدة »
2- خواست خداوند، قابل تخلّف نیست .«لوشاء ربّک لجعل»
3- در هیچ زمانی به دلیل اصل آزادی ، مردم یکدست نبوده اند. «ولایزالون مختلفین»
4- دلیل اختلاف مردم ، قدرت اختیار وآزاد بودن آنان است . «لو شاء... ولایزالون مختلفین»
5- علت اختلاف مردم ، گاهی قبایل و نژاد آنهاست تا اختیاراً به معرفت برسند . «ولایزالون مختلفین» و « شعوباً وقبائلَ لتعارفوا ؛ حجرات 13»
6- وحدت اجباری و قهری فاقد کارآیی و ارزش است . «لو شاء... ولایزالون مختلفین»
7- اتحاد اختیاری و اکتسابی است ، افتخاربه احیای فطرت است . «لو شاء... ولایزالون مختلفین»
8- اصل اختلاف غریزی است ، انسانها همواره با هم اختلاف دارند . « مختلفین »