سال الگوی مصرف

در نخستین روز سال 1386 آیت الله خامنه ای؛ رهبر انقلاب اسلامی در پیامی نوروزی به ملت ایران، این سال را به نام: اتحاد ملی و انسجام اسلامی نامگذاری کردند. با توجه به اهمیت این نامگذاری در شرایط حساس کنونی و ضرورت تحقق کامل این آرمان برای مردم ایران و جهان اسلام، به بررسی این موضوع پرداخته ایم. مولوی احمد نارویی؛ امام جمعه موقت اهل سنت زاهدان ومهندس عیدو ریگی فرد؛ رئیس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی زاهدان میهمان این میزگرد بودند.

 


محمود براهویی نژاد: پرسش آغازین این است که چه دلایلی موجب شدند که رهبر انقلاب، سال 86 را به نام سال اتحاد ملی و انسجام اسلامی نامگذاری کنند؟

مولوی احمد نارویی: اگر چه نامگذاری سال اتحاد ملی و انسجام اسلامی، امسال صورت گرفته، اما این بحث از بدو پیروزی انقلاب اسلامی در کشور ما مطرح بوده است. در زمان تصویب قانون اساسی در مجلس خبرگان تصریح رسمیت مذهب تشیع اثنی عشری و انتخاب رئیس جمهور شیعه موجب اعتراض و انتقاد شدید مولانا عبد العزیز (رح) قرار گرفت. اعتراضات مکرر اهل سنت به این قضیه موجب شد تا یک متمم به قانون اساسی افزوده شود که بر اساس آن مذاهب حنفی، شافعی، مالکی و حنبلی دارای احترام کامل هستند و در مناطقی که اکثریت با هریک از این مذاهب باشد، مسایل فقهی واقتصادی آن منطقه بر اساس فقه اکثریت تدوین و اجرا می شود. متاسفانه در عمل این متمم اجرا نشد.
در سالهای پس از انقلاب همواره دغدغه ها و مشکلات مردم مناطق مختلف کشور به نوعی به اطلاع مسئولان رسیده است ، اما اینکه چرا امروز این دغدغه ها مطرح و در باره آن صحبت می شود ، به شرایط جهانی بر میگردد. جهان امروزه به سویی می رود که در آن مرزها برچیده می شوند. اگر 20 سال یا 50 سال قبل کسی در خانه اش حرفی میزد در همان محیط حرف و سخن او محدود می شد، اما امروز در عصر انفجار اطلاعات نمی توان جلوی ابراز اندیشه های مختلف راگرفت. و حتی جهان از مثابه یک دهکده نیز کوچکتر شده است. طبیعی است که در این مقطع حساس مسئله اتحاد ملی و انسجام اسلامی برای حفظ کیان و هویت ملی - اسلامی کشور برای رهبر معظم انقلاب به عنوان یک شخصیت سیاسی، فرهنگی، دینی وعلمی دغدغه ای مهم است. بویژه آنکه با مسایلی که در طول انقلاب اتفاق افتاده است، به نوعی اتحاد قومیتها و مذاهب در کشور دچار مشکل شده است.

محمود براهویی نژاد: برای تحقق اتحاد ملی و انسجام اسلامی چه باید کرد؟

مولوی احمد نارویی: در گام نخست ما از مراجع معظم شیعه انتظار داریم حرکتهای تفرقه افکنانه ای مانند شبکه سلام را محکوم و تحریم کنند.
زیرا بسیاری از کشورهای اسلامی اینگونه حرکتها را به حساب نظام می گذارند. در مرحله دوم رفع محرومیت از مناطقی مانند سیستان و بلوچستان باید در اولویتهای کاری مسئولان قرار گیرد. بسیاری از مناطق از آب آشامیدنی محروم هستند، راه  ندارند، کودکان واجب التعلیم از نعمت سواد محرومند و بسیاری در کپرها زندگی می کنند، تبعیض در تقسیم اعتبارات و دیگر محرومیتهای آشکار تا زمانی که بر طرف نشوند نمی توان انتظار تحقق اتحاد و انسجام را داشت. مسئله دیگر ارتباط مستقیم مسئولان با مردم است. به عنوان مثال پس از انتخاب آقای احمدی نژاد به مقام رئیس جمهوری، علمای اهل سنت چندین بار از ایشان تقاضای ملاقات کرده اند و تا امروز پاسخی به این تقاضاهای کتبی، شفاهی و توصیه ها داده نشده است. طبیعی است که زمانیکه ارتباطات با واسطه باشند، دردها و مشکلاتشان آنگونه که باید به سمع و نظر مسئولان نمی رسند.

مهندس عیدو ریگی فرد : به نظر من حل مشکلات مناطق قومیت نشین، سخت افزاری نیست، بلکه باید به صورت نرم افزاری و ریشه ای  به حل این مشکلات پرداخت. در هیچ جای دنیا مشکلات قومیتها با اسلحه حل نشده است. ریشه بسیاری از این مشکلات تبعیض و نابرابری است. برای برطرف کردن این مشکلات باید گفتمان مسلحانه را به گفتمان مصلحانه تبدیل کنیم. از طرفی نباید عملکرد بد برخی از افراد را به حساب تمام افراد جامعه گذاشت.

هیچ یک از قومیتها نمی توانند یکدیگر را حذف کنند و محکوم به زندگی در کنار هم هستند. شما تمام تاریخ بلوچستان را از گذشته های دور تا کنون مرور کنید، هرگز بلوچستان خواهان جدایی از ایران نبوده است و اگر برخی تحرکات در منطقه اتفاق می افتد ریشه در نابرابری و تبعیضها دارند، هرچند که این تحرکات مورد قبول آحاد جامعه بلوچ نیز نیستند ما با دور اندیشی می توانیم این مسایل را حل کنیم ما نمی توانیم جدای از هم زندگی کنیم و حق یکدیگر را پایمال نماییم. اگر ما نخواهیم که حقوق همدیگر را پاس داریم، تاریخ ما را وادار به اینکار خواهد کرد.

بطور خلاصه نگرشها چه در سطح ملی و چه در سطح محلی نسبت به منطقه و مردم ما از نظر تنوع قومی و تفاوتهای مذهبی باید تغییر کنند. محور این نگرش می تواند قانون اساسی باشد که بر حقوق مشروع واساسی  همه اقوام و مذاهب ایرانی تصریح دارد. من به شما قول می دهم اگر خدای ناکرده یک کشور بیگانه به خاک ایران تعرض کند همه بلوچها با اسلحه در کنار دیگر برادرانشان برای پاسداری از خاک میهن عزیزمان خواهند ایستاد. بیگانگان سالها تلاش کرده اند، احساس وهویت اقوام ایرانی را نسبت به ملیت ایرانی آنان تضعیف کنند، اما موفق نشده اند، ولی متاسفانه ما خودمان را تضعیف می کنیم.

محمود براهویی نژاد: الزامات اتحاد ملی و انسجام اسلامی چه هستند؟

مولانا احمد نارویی: در آیین مترقی اسلام هیچ تفاوتی میان عرب و عجم و نژاد و قومیت نیست. پیامبر (ص) در تعبیری زیبا هم در مدینه معظمه و هم در مکه مکرمه اعلام فرمودند: «لا فضل لعربی علی عجمی» عرب بر عجم برتری ندارد.

بحث عدالت در اسلام یک بحث اعتقادی است و در عمل نیز مسلمانان صدر اسلام به آن پاینبد بوده اند هنگامیکه افراد در جبهه جنگ شرکت می کردند و پس از پیروزی می خواستند غنایم را میان خود تقسیم کنند، نمی گفتند چون کسی از قبیله خاصی است باید سهم بیشتری داشته باشد. و همه در بحث امکانات و برخوردها و واگذاری مسئولیتها یکسان بودند.

شما می بینید که بالاترین افرادی که در زمان خود از اشرافیت و جایگاه خاصی برخوردار بودند در دوران پیامبر (ص) بر اساس توانمندی خود دارای مسئولیت می دند و نه جایگاه قبیله ای و اشرافی. به عنوان مثال حضرت رسول (ص)، اسامه یک جوان 18 ساله را به عنوان فرمانده لشکر اسلام منصوب می کنند و بزرگان صحابه (رض) از جمله حضرت ابوبکر (رض)، حضرت عمر (رض) و حضرت علی (رض) را موظف به اطاعت از این جوان نمایند. بنابر این یکی از الزمات اتحاد ملی و انسجام اسلامی بحث عدالت و دومی عملی کردن عدالت است.

یکی از محوری ترین شعارهای ریاست محترم جمهوری جناب آقای احمدی نژاد در دوران تبلیغات انتخاباتی، عدالت محوری بود، اما در عمل این شعار محقق نشده است. و مسئولین نظام در راس آنها رهبر معظم انقلاب و ریاست محترم جمهوری باید فرستاده های ویژه ای در مناطق مختلف داشته باشند و بر نحوه اجرای عدالت در بخشهای مختلف بطور مستقیم نظارت کنند.

از الزامات دیگر اتحاد و انسجام ، احترام است. ایران به اعتبار قومیت ها و مذاهب مختلف و فرهنگهای متنوع به مثابه یک جامعه جهانی است. و تمام امت اسلام را ما در قالب این کشور می بینیم. شرط اول ایجاد و حفظ اتحاد وانسجام میان این امت، احترام است. در یک خانواده اگر پدر و مادر به همدیگر و فرزندانشان احترام بگذارند، فرزندان نیز به پدر و مادر احترام می گذارند و انسجام در محیط خانواده برقرار و همبستگی و همدلی میان آنان حاکم نمی شود. عدم همدلی و همبستگی خانواده را در معرض خطر و فروپاشی قرار می دهد. همین وضعیت در مورد جامعه نیز صدق می کند. احترام میان دولت و ملت نیز به صورت متقابل معنا و مفهوم پیدا می کند.

مسئله دیگر از الزامات اتحاد و انسجام، بحث اعتماد است. اگر ما همه کارها را خودمان انجام دهیم، بسیاری از کارها انجام نخواهند شد.اما با تقسیم مسئولیتها و وظایف بر اساس توانمندی افراد می توانیم همه امور را به خوبی پیش ببریم. اعتماد دولت به همه قومیتها و مذاهب ساکن در کشور احساس اعتماد متقابل قومیتها و مذاهب مختلف را نسبت به حاکمیت موجب می شود.

مهندس عیدو ریگی فرد: من از منظری دیگر بحث اتحاد و انسجام اسلامی را تفکیک می کنم. اولین چیزی که در اتحاد ملی به ذهن متبادر می شود، مسئله قومیت هاست. کشور ما متشکل از قومیتهای مختلف در تمام مرزهای کشور است. عربها درخوزستان، کردها در کردستان، آذریها در شمال و شمال غرب، ترکها در شمال غرب و مرکز، بلوچها در بلوچستان و ترکمنها در شمال و شمال شرق و فارسها در مرکز ساکن هستند و تمام این اقوام باید به سمت یک همگرایی ملی حرکت کنند. در سیر تحولات کنونی در مقطع فعلی کشور ما دچار مشکلاتی در مناطق قومیت نشین است. در بحث انسجام اسلامی نیز تنوع مذهبی کشور ما و همچنین تحولات جهانی که مسلمانان با آن روبرو هستند یکی از دغدغه های مهم رهبری انقلاب به شمار می روند و تحقق پیام ایشان در واقع جزو ماهیت نظام مملکتی ماست. اما الزامات این مسئله چه می توانند باشند. به نظر من یکی از این الزامات عدالت در منزلت است. یعنی همه ایرانیان احساس کنند جایگاه مساوی طبق قانون اساسی دارند، دومین الزام مساوات در قدرت است.
چه در سطح ملی و چه محلی اقوام و مذاهب مختلف باید احساس کنند که به صورت مساوی در قدرت مشارکت داده می شوند و از فرصتهای برابری برای خدمت به کشور برخوردارند. متاسفانه در حال حاضر بسیاری از اندیشمندان و دلسوزان اقوام ایران در تب خدمت به کشور می سوزند و این فرصت به آنان داده می شود. الزام سوم عدالت در معیشت است.

با بررسی سرانه تولید ناخالص کشور به این نیتجه می رسیم که مناطق قومیت نشین کمترین سهم را در آن دارند و از محرومیتهای مختلف رنج می برند. برای رسیدن به اتحاد و انسجام باید این نابرابریها را برطرف کرد.

محمود براهویی نژاد: موانع و مشکلات تحقق اتحاد ملی و انسجام اسلامی را بیان کنید. و اینکه چرا پس از 28 سال از وجود این مشکلات این دغدغه به این شکل و به صورت پیامی با اهمیت ویژه مطرح شده است؟

مولانا احمد نارویی: مشکلاتی که وجود دارد، مربوط به دیروز و امروز نیست، 28 سال از بوجود آمدن این مسایل می گذرد ما حتی یک مرکز برای نماز خواندن درتهران نداریم، نماز جمعه اصفهان در سال گذشته تعطیل شد و بسیاری مشکلات دیگر در سالهای گذشته در مناطق قومی و سنی نشین اتفاق افتاده است. حال چگونه می توان به پشت سر نهادن این مشکلات و موانع در سال جدید امیدوار بود. این به میزان اراده مسئولین و مردم بر می گردد. همه کسانیکه در این کشور زندگی می کنند، باید از فرصتهای برابر و امکانات مساوی برخوردار باشند.
اگر ما عربستان را در نظر بگیریم، می بینیم که عربستان برای حفظ انسجام ملی در کشور خود، اتحاد ملی را در این کشور تحقق بخشیده و موانع اتحاد را برطرف کرده است. یک شیعه در عربستان در بحث اقتصادی هیچ مشکلی ندارد. همینطور در ساخت مسجد و حسینیه هیچ محدودیتی وجود ندارد و اخیراً در شهر مدینه نیز به شیعیان فرصت ساخت حسینیه داده شده است. درواقع آنان منافع ملی خود را در اتحاد و همبستگی می بینند و هر جا ضرورت اقتضا کند و پای منافعشان در میان باشد، بر اساس مصالح ملی خود عمل می کنند. مثلاً به ایران سفیر شیعه می فرستند و یا از شیعیان در پستها و مناصب مدیریتی استفاده می کنند. لذا در مبحث اتحاد ملی و انسجام اسلامی ما باید منافع کلان خود را در نظر بگیریم. دشمن همیشه روی نقاط ضعف ما انگشت می گذارد و امروز در عصر ارتباطات چیزی از چشم جهانیان پنهان نمی ماند.این خاصیت ارتباطات است که دنیا از مشکلات، کمبودها و کاستی ها آگاه می شود و دشمنان نیز برای منافع خود، مشکلات را بزرگنمایی کرده و از آن سوء استفاده می کنند. اگر چه اهل سنت همواره با نگاهی ملی مشکلات خود را به مسئولین نظام منتقل کرده و انتقاداتشان جنبه سازنده و خیرخواهانه داشته است، اما مشکلات آنان مستمسکی برای زیر سئوال بردن نظام در کشورهای دیگر شده است.
ما نباید اینگونه تصور کنیم که چون 20 سال قبل هیچ کاری انجام نشده و به مطالبات و خواسته های اهل سنت توجهی نشده است، امروز نیز شرایط همانگونه است.

بهترین راهی که ما بهانه های دشمنان را خنثی کرده و نقطه ضعف دست کسی ندهیم، آن است که به خواسته ها و مطالبات اقوام و مذاهب توجه جدی کنیم، مشارکتها را گسترش دهیم. همین مسئله مسجد تهران همیشه مطرح بوده است اما اکنون در تمام کشورهای اسلامی مطرح است. 4 ماه قبل در قطر کنفرانسی میان علماء برگزار شد و یکی از مسایل مطروحه در آن مسجد تهران بود. مسجد اهل سنت در تهران چه ضرری برای شیعه می تواند داشته باشد، در حالیکه یهودیان و مسیحیان و زرتشتی ها در تهران معابد و کلیسا دارند. من فکر می کنم توجه به خواسته ها و مطالبات اقوام و مذاهب می تواند اتحاد ملی و انسجام اسلامی را تحقق بخشد.

محمود براهویی نژاد:  آقای مهندس ریگی فرد از نگرانیهایی سخن گفتند. این نگرانیها را چه کسانی دامن می زنند؟

مهندس عیدو ریگی فرد: من بر سخنان جناب مولانا احمد تاکید می کنم که دنیای کنونی دنیای اطلاعات و ارتباطات است. امروز دنیا نه یک دهکده بلکه به اندازه یک موبایل در دست ماست. شما از طریق تلفن همراه می تواند به اینترنت وصل شده با جهان در ارتباط باشید اگر ما به ابتدای انقلاب برگردیم کسی نمی تواند مدعی باشد که ما در انقلاب شریک نبودیم. علما، روشنفکران و دانشجویان و توده مردم بلوچستان پیشتازان انقلاب بودند. عده ای می گویند در بلوچستان، عده ای تا آخرین لحظه از شاه حمایت کردند. در بسیاری مناطق دیگر نیز کسانیکه منافعی در رژیم شاه داشتند مقاومت می کردند و سهمی که این قضیه در منطقه داشت به نسبت نقاط دیگر بسیار ناچیز بود. حال چرا پس از انقلاب ما تاحدودی به حاشیه رانده شدیم، اینرا باید از کسانی پرسید که به صندلیهای ریاست محکم چسبیده اند و به هیچ قیمتی مایل نیستند این صندلیها را ترک کنند. ما نمی گوییم آنها باید کنار بروند، بلکه معتقدیم توازن و عدالت باید برقرار و تبعیضها برطرف شوند.

این قبیل افراد و کسانیکه ما را کنار گذاشته اند به هیچ وجه دوستدار نظام نیستند بلکه صرفا برای حفظ منافع و موقعیت خود دست به چنین اقداماتی می زنند.

مردم ما اعم از  شیعه و سنی قرنهاست در کنار هم با صفا و صمیمیت زندگی می کنند و هیچ مشکلی با هم ندارند، در واقع مردم هیچ سهمی در اختلافات قومی و مذهبی ندارند. اما ما می گوییم چرا باید جامعه بلوچ و اهل سنت در حسرت خدمت به این مملکت بسوزند. مشکل اصلی در نخبگان است و باید نخبگان است و باید نخبگان جامعه تکلیف خود را با هم مشخص کنند.

ما ادعا می کنیم سهمی در شکاف و اختلاف در جامعه نداریم، اگر از نظر امنیتی مشکل در جامعه پیش آمده است، علما واندیشمندان و توده مردم ما محکوم کرده اند، ما برادر کشی را حرام می دانیم اما بعضی ها اینرا از ما نمی پذیرند.

مولانا احمد نارویی: من در ادامه صحبتی که گفتم تنگ نظری در جهان امروز از بین رفته است، بحرین را مثال می زنم: با اینکه حکومت بحرین در دست اهل سنت است اما دو سوم مجلس بحرین را برادران شیعه تشکیل می دهند. ممکن است گفته شود آنانرا مردم انتخاب می کنند، اما ابزارانتخاب و تایید صلاحیت در دست حاکمیت است. آنان می توانستند تیغ رد صلاحیت را بر روی همه بکشند و کسانی را تایید کنند که مورد قبول خودشان هستند، اما اینکار را نکرده اند تا اتحاد و انسجام ملت بحرین خدشه دار نشود. شیعه و سنی بحرینی فقط به منافع ملی خودشان می اندیشند ولی در کشور ما به عنوان مثال در انتخابات زابل می بینیم که همه ثبت نام شدگان اهل سنت رد صلاحیت می شوند. این است که اگر ما ملت را به دسته های قومی و مذهبی تقسیم کنیم و در جهت تحقق مطالبات مردم گام بر نداریم و مانع تراشی نماییم، طبیعی است که اتحاد و انسجام بوجود نمی آید. من در تکمیل و تاکید بر صحبت های آقای مهندس ریگی فرد می گویم مسببین اصلی عدم تحقق اتحاد ملی و انسجام اسلامی افتراگران مذهبی هستند که بینان گذارانقلاب اسلامی از آنان به عنوان متحجرین یاد کردند. در مجلس ششم زمانیکه می خواستند هیات مدیره را انتخاب کنند یکی از کاندیداها اهل سنت بود، بلافاصله هیاهو به راه انداختند که مراجع راضی نمی شوند و علمای قم فشار می آورند که نباید سنی در هیأت رئیسه باشد، در حالیکه از هیمن شخص برای گرم کردن تنور انتخابات بهره برداری تبلیغاتی کرده بودند. و مقصر دوم فرصت طلبان قومی هستند در همین حوادث اخیر آقایی بلند شده و گفته بود: «آقا ما را به جرم عشق به اهل بیت می کشند» پدر ایشان هم شیعه و عاشق اهل بیت بوده اند، چرا پدر ایشان را که 50 سال در اینجا زندگی کرده و در ژاندارمری خدمت کرده نکشتند؟ چرا شهروندان یزدی که سالهاست در خاش زندگی و کار می کنند یا شیعیان ساکن در دیگر مناطق بلوچستان مورد تعرض قرار نگرفته اند. پاسخ واضح است، زیرا مردم اینجا اعم از شیعه و سنی چنین مشکلاتی را با هم ندارند و این مسایل را فرصت طلبان قومی و مذهبی که نمی خواهند با مشارکت اهل سنت در قدرت و تحقق مطالبات آنان موقعیت خود را از دست بدهند مطرح می کنند. مقصر سوم کسانی هستند که از کاه کوه درست می کنند و یک مسئله جزئی که در منطقه اتفاق می افتد در بوق و کرنا می اندازند و رنگ قومی و مذهبی به ان می دهند. مسئله را بسیار بزرگتر از آنچه بوده نشان می دهند بی آنکه به ریشه یابی علت اصلی ان بپردازند.

محمود براهویی نژاد: راهکارهای مشخص تحقق این پیام چه می تواند باشند؟

مولانا احمد نارویی: ما الزامات اتحاد ملی و انسجام اسلامی را گفتیم و اینکه باید موانع آنرا برطرف کنیم. یعنی برای محقق شدن یک هدف دو چیز ضروری است یکی بوجود آوردن الزامات و دیگر رفع موانع. در بحث موانع نخستین مانع رسیدن به اتحاد ملی و انسجام اسلامی، تبعیض است. هیچ کس نباید به خاطر قومیت یا مذهب از فرصتهای مساوی با دیگران محروم شود. در حال حاضر اهل سنت در نیروی انتظامی، ارتش و بسیاری نهادها حضور ندارند واگر تعداد افراد معدودی هم وجود دارند به گذشته بر می گردد و حضور آنان نیز رو به کاهش است. در سپاه پاسداران و اطلاعات از روز اول نیروهای اهل سنت را استخدام نکردند. ممکن است کسی بگوید ما در بلوچستان چند صد هزار بسیجی داریم. اما در واقع ما در کادر بسیج نیروی رسمی نداریم. درجه دار و افرادی که در ردیف استخدام قرار دارند، نداریم. همچنین در بخش قضایی، تبعیض در همه ابعاد باید برطرف شود. مسئله دوم برطرف شدن تحقیر از جامعه است به این معنا که اگر فردی کار خلافی در جامعه مرتکب شد، آنرا به حساب همه افراد جامعه نگذارند. به حساب هویت و لباس و قومیت و مذهب آن شخص نگذارند.

گاهی حوادثی در جامعه رخ می دهد و مستمسکی برای تحقیر یک قوم یا مذهب می شود و متاسفانه این تحقیر به مدارس و نمازخانه ها کشیده می شود. لذا تحقیر قومی و مذهبی باید از بین برود.

توهین نیز یکی از بزرگترین موانع اتحاد و انسجام است. بویژه توهین مذهبی. در بسیاری موارد برنامه هایی از طریق صدا و سیما پخش می شود که احساسات جامعه اهل سنت را جریحه دار می کند، شبکه سلام با مقدسات بیش از یک میلیارد مسلمان اهل سنت بازی می کند اینها باید متوقف و محکوم شوند.
محمود براهویی نژاد: از حضور جناب مولانا احمد نارویی و آقای مهندس عیدو ریگی فرد در این میزگرد سپاسگذاریم.